DeletedUser
Gość
Gość
W tym temacie opisujemy bitwy i potyczki Indian z Kolonistami
Bitwa nad Little Bighorn
(zwana także przez Indian Bitwą na Greasy Grass) - to bitwa stoczona 25 czerwca 1876 roku pomiędzy wojskami Stanów Zjednoczonych dowodzonymi przez ppłk. George'a A. Custera, a Indianami północnoamerykańskimi, głównie Dakotami, pod wodzą Szalonego Konia (Tashunka Witko), Siedzącego Byka (Tatanka Yotanka) i innych wodzów.
Indianie bitwę wygrali, wszyscy uczestniczący w niej żołnierze czołowych kompanii 7. pułku kawalerii oraz towarzyszący im cywile zginęli, ale nie powstrzymało to podboju tubylczych ziem Wielkich Równin i Gór Czarnych przez Amerykanów.
Przed bitwą - armie
W maju 1876 r. rząd Stanów Zjednoczonych wysłał na pogranicze stanów Montana i Wyoming trzy kolumny wojska przeciwko zgromadzonym tam Indianom, którzy wbrew władzom opuścili rezerwaty. Pierwszą kolumną w sile 1316 żołnierzy dowodził gen. bryg. George Crook. Drugą liczącą 1200 ludzi dowodził gen. bryg. Alfred Terry. Główną siłą uderzeniową kolumny Terry'ego był 7. pułk kawalerii USA pod komendą podpułkownika George'a A. Custera[3]. Trzecią część ekspedycji stanowił liczący ponad 450 ludzi oddział pułkownika Johna Gibbona.
W końcu maja gen. Alfred Terry wraz z Custerem wyruszył z Fortu Lincoln w Dakocie Północnej i idąc na zachód dotarł do rzeki Yellowstone, gdzie spotkał się z oddziałem płk. Gibbona, który dotarł tu od zachodu z Fortu Ellis w Montanie. Według planu, Gibbon miał ruszyć w górę rzeki Yellowstone, aby następnie pójść w górę rzeki Bighorn. Ppłk Custer na czele 7. pułku kawalerii (620 żołnierzy oraz 50 cywilów i indiańskich zwiadowców) miał szerokim łukiem obejść przypuszczalne miejsce obozowania Indian i zawrócić po dojściu do rzeki Little Bighorn, aby spotkać się z kolumną Gibbona i wspólnie zaatakować wziętych w kleszcze Indian. Idąc w górę rzeki Rosebud, Custer natknął się na ślady bitwy gen. Crooka i postanowił ruszyć na wroga bez oczekiwania na nadejście Gibbona. Dotarł nad Little Bighorn dwa dni wcześniej, niż przewidywał to plan kampanii, i - nieświadomy znacznej przewagi Indian - zaatakował mimo ostrzeżeń swoich zwiadowców z plemienia Wron.
Indianie dysponowali siłą od 1500 do 2500 wojowników. Około jedna trzecia posiadała broń palną, w tym ok. 200 wojowników miało nowoczesne wielostrzałowe winchestery, karabiny Henry'ego i Spencera, podczas gdy kawalerzyści 7. pułku byli uzbrojeni w jednostrzałowe karabiny Springfielda - o większym zasięgu, lecz znacznie wolniejsze w akcji, łatwo przegrzewające się i niemożliwe do przeładowania podczas jazdy konnej. Indianie byli ponadto uzbrojeni w łuki, które w tej bitwie miały okazać się bronią decydującą, umożliwiającą ostrzał żołnierzy w pofałdowanym terenie.
Przebieg bitwy
Operacja przeciwko Indianom zgromadzonym nad Little Bighorn była właściwie ciągiem trzech starć. 17 czerwca 1876 roku Indianie dowodzeni przez Szalonego Konia zaskoczyli idącego z południa gen. Crooka wspieranego przez blisko 270 Indian z plemienia Wron i Szoszonów. Po całodniowej walce nad rzeką Rosebud Crook został zmuszony do odwrotu. Generał Terry nie dowiedział się w porę o skutkach tej bitwy i wysłał Custera oraz Gibbona w przeświadczeniu, że połączą się oni i wraz z Crookiem zaatakują Indian wspólnymi siłami trzech oddziałów.
25 czerwca nadciągnął Custer, który podzielił swoje siły na cztery części. Batalion majora Marcusa Reno (175 ludzi) miał uderzyć na obóz Indian od południa. Batalion dowodzony bezpośrednio przez Custera (225 ludzi) miał zaatakować nieco później z przeciwnej strony. Trzecią grupę stanowił batalion pod komendą kapitana Fredericka Benteena (125 ludzi). Wzmocniona kompania kapitana McDougalla (135 ludzi) stanowiła rezerwę i ochronę taboru jucznych mułów.
Atak majora Reno
Rankiem 25 czerwca na południowy skraj obozu uderzył - po przejściu Little Bighorn - Reno, który otrzymał od Custera rozkaz do wcześniejszego ataku. Wojownicy indiańscy zażarcie bronili namiotów i oskrzydlili kawalerzystów. Z lewej strony, gdzie znajdowali się zwiadowcy z plemienia Arikara przypuszczono najsilniejszy szturm. Dakotowie rozproszyli Arikarów, po czym uderzyli na żołnierzy majora. Od kuli wroga zginął Krwawy Nóż, Arikara, ulubieniec Custera, znajdujący się u boku majora Reno.
Kawalerzyści i zwiadowcy byli spychani w kierunku rzeki, gdzie podczas przeprawy kilkunastu zginęło od kul i strzał Dakotów. Oddział majora Reno został rozproszony, tracąc w panicznym odwrocie niemal połowę ludzi w zabitych i rannych. Wkrótce nadciągnął Benteen ze swoim oddziałem i McDougall z taborami, widząc jednak co się stało, dołączyli do resztek oddziału Reno i wspólnie okopali się na jednym z nadrzecznych wzgórz. Kilku oficerów z oddziału Benteena (w tym kapitanowie Weir i Godfrey), słysząc odgłosy bitwy nadchodzące z północy, próbowało przedostać się do Custera, ale nie mogli się do niego przebić.
Szarża Custera
Około południa Custer, nieświadomy klęski Reno, zostawił na szczycie jednego z wzgórz kompanie kpt. Keogha, a sam ruszył na czele dwóch kompanii Yatesa w dół płytkiego wąwozu "Medicine Trail Coolee" z zamiarem przeprowadzenia szarży na obóz od północy. Ukryci w zaroślach nad rzeką wojownicy powitali go salwami ognia, w wyniku czego kilku ludzi spadło z koni, a jednego rannego (wg niezbyt precyzyjnych przekazów indiańskich długowłosego blondyna; mógł nim być Custer) uniesiono w górę mniej stromego wąwozu. Dopiero wówczas konni Indianie ruszyli w pościg. Część ludzi Yatesa zsiadła z koni, by łatwiej ostrzeliwać zbliżających się Indian Galla, ale oszalałe ze strachu konie uniemożliwiały jednoczesne trzymanie ich na wodzy i strzelanie. Ci zapewne zginęli jako pierwsi.
Custer, lub inny dowodzący oficer (jeśli owym rannym w wąwozie był Custer), rozkazał swoim ludziom się wycofać. Zajęli oni pozycje obronne na skrajnie północnym z trzech okolicznych wzgórz i przygotowali się do obrony. Przeważający liczebnie i siłą ognia Indianie atakowali po kolei wzgórze po wzgórzu (pozycje Keogha i Cahouna). Wojownicy z winchesterami podchodzili blisko pozycji wroga i miażdżyli go ogniem karabinowym. Konni Indianie szarżowali na wzgórza, a łucznicy wysyłali swe pociski stromym torem rażąc i ludzi i konie. Ostatnie broniło się wzgórze Custera, które nie miało już szans, ponieważ od tyłu zaatakowały je oddziały Dakotów pod dowództwem wodzów Szalonego Konia i Deszczu w Twarz. Szturm wzgórza Custera nie trwał długo. Nikt - łącznie z Custerem - nie przeżył, zginęli wszyscy spośród około 225 kawalerzystów.
Stojący w oddali ludzie Benteena, Reno i McDougalla widzieli tumany kurzu, słyszeli strzelaninę, ale sami atakowani nie mogli przyjść towarzyszom z pomocą. Ta ostatnia bitwa trwała do zmroku. O losie Custera i jego ludzi nie wiedziano praktycznie nic. Oficerowie twierdzili później, iż byli przekonani, że pobił Indian i ruszył za nimi w pogoń. Następnego dnia, gdy dojrzeli z oddali, że Indianie uchodzą, a od północy nadciąga kolumna wojska, byli pewni że to Custer. Posłani na spotkanie łącznicy stwierdzili jednak, że to kolumna generała Crooka.
Koniec bitwy
Grupa Johna Gibbona, wraz z gen. Terrym nadciągnęła na pole bitwy dwa dni później. Indianie zlikwidowali obóz i wycofali się na południowy zachód, w stronę pasma górskiego Bighorn. Wysłani dla rozpoznania szczytami wzgórz indiańscy zwiadowcy przynieśli odpowiedź. Dopiero wtedy na polu bitwy znaleziono martwych żołnierzy Custera i kilka ciężko rannych koni, które zostały dobite. Ocalał tylko jeden żywy, siedmiokrotnie ranny koń kapitana Keogha, Komancz, który po wyleczeniu z ran brał udział w paradach wojskowych.
Zwłoki zabitych żołnierzy leżały na niewielkim odcinku terenu opadającego ku rzece tak, jakby szukali ocalenia w ucieczce. Kilka ciał znaleziono w znacznej odległości od innych, co wskazywałoby na to, że części uchodzących żołnierzy udało się dotrzeć dalej niż innym. Ciało Custera - nagie, ale nieokaleczone - leżało w pozycji, jaką jego podwładni zapamiętali z chwil drzemki podczas przemarszu, z rękoma skrzyżowanymi na piersiach. Śmierć spowodowały dwie rany - jedna blisko serca, druga w skroni. Pytanie, na które do dziś nie ma odpowiedzi, dotyczy momentu, w którym zginął.
Ogółem straty po stronie amerykańskiej w bitwie nad Little Bighorn (a właściwie w dwóch toczonych oddzielnie bitwach) wyniosły około 265 zabitych i ponad 50 rannych. Indianie stracili prawdopodobnie około 100 ludzi.
W ślad za Indianami ruszył generał Crook, a jego pościg przeszedł do historii jako Horsemeat March.
Konsekwencje bitwy
W efekcie klęski w Stanach Zjednoczonych powstała antyindiańska histeria. Po kolejnych wyprawach wojsk amerykańskich Dakotowie zostali pokonani i zmuszeni do osiedlenia się w rezerwatach. Siedzący Byk, który początkowo musiał uciekać do Kanady, został skłoniony do powrotu do USA, występował przez pewien czas w rewii Buffalo Billa, a 15 grudnia 1890 r. został zabity podczas próby aresztowania go w rezerwacie Standing Rock przez indiańskich policjantów w rządowej służbie.
Bitwa nad Little Bighorn
(zwana także przez Indian Bitwą na Greasy Grass) - to bitwa stoczona 25 czerwca 1876 roku pomiędzy wojskami Stanów Zjednoczonych dowodzonymi przez ppłk. George'a A. Custera, a Indianami północnoamerykańskimi, głównie Dakotami, pod wodzą Szalonego Konia (Tashunka Witko), Siedzącego Byka (Tatanka Yotanka) i innych wodzów.
Indianie bitwę wygrali, wszyscy uczestniczący w niej żołnierze czołowych kompanii 7. pułku kawalerii oraz towarzyszący im cywile zginęli, ale nie powstrzymało to podboju tubylczych ziem Wielkich Równin i Gór Czarnych przez Amerykanów.
Przed bitwą - armie
W maju 1876 r. rząd Stanów Zjednoczonych wysłał na pogranicze stanów Montana i Wyoming trzy kolumny wojska przeciwko zgromadzonym tam Indianom, którzy wbrew władzom opuścili rezerwaty. Pierwszą kolumną w sile 1316 żołnierzy dowodził gen. bryg. George Crook. Drugą liczącą 1200 ludzi dowodził gen. bryg. Alfred Terry. Główną siłą uderzeniową kolumny Terry'ego był 7. pułk kawalerii USA pod komendą podpułkownika George'a A. Custera[3]. Trzecią część ekspedycji stanowił liczący ponad 450 ludzi oddział pułkownika Johna Gibbona.
W końcu maja gen. Alfred Terry wraz z Custerem wyruszył z Fortu Lincoln w Dakocie Północnej i idąc na zachód dotarł do rzeki Yellowstone, gdzie spotkał się z oddziałem płk. Gibbona, który dotarł tu od zachodu z Fortu Ellis w Montanie. Według planu, Gibbon miał ruszyć w górę rzeki Yellowstone, aby następnie pójść w górę rzeki Bighorn. Ppłk Custer na czele 7. pułku kawalerii (620 żołnierzy oraz 50 cywilów i indiańskich zwiadowców) miał szerokim łukiem obejść przypuszczalne miejsce obozowania Indian i zawrócić po dojściu do rzeki Little Bighorn, aby spotkać się z kolumną Gibbona i wspólnie zaatakować wziętych w kleszcze Indian. Idąc w górę rzeki Rosebud, Custer natknął się na ślady bitwy gen. Crooka i postanowił ruszyć na wroga bez oczekiwania na nadejście Gibbona. Dotarł nad Little Bighorn dwa dni wcześniej, niż przewidywał to plan kampanii, i - nieświadomy znacznej przewagi Indian - zaatakował mimo ostrzeżeń swoich zwiadowców z plemienia Wron.
Indianie dysponowali siłą od 1500 do 2500 wojowników. Około jedna trzecia posiadała broń palną, w tym ok. 200 wojowników miało nowoczesne wielostrzałowe winchestery, karabiny Henry'ego i Spencera, podczas gdy kawalerzyści 7. pułku byli uzbrojeni w jednostrzałowe karabiny Springfielda - o większym zasięgu, lecz znacznie wolniejsze w akcji, łatwo przegrzewające się i niemożliwe do przeładowania podczas jazdy konnej. Indianie byli ponadto uzbrojeni w łuki, które w tej bitwie miały okazać się bronią decydującą, umożliwiającą ostrzał żołnierzy w pofałdowanym terenie.
Przebieg bitwy
Operacja przeciwko Indianom zgromadzonym nad Little Bighorn była właściwie ciągiem trzech starć. 17 czerwca 1876 roku Indianie dowodzeni przez Szalonego Konia zaskoczyli idącego z południa gen. Crooka wspieranego przez blisko 270 Indian z plemienia Wron i Szoszonów. Po całodniowej walce nad rzeką Rosebud Crook został zmuszony do odwrotu. Generał Terry nie dowiedział się w porę o skutkach tej bitwy i wysłał Custera oraz Gibbona w przeświadczeniu, że połączą się oni i wraz z Crookiem zaatakują Indian wspólnymi siłami trzech oddziałów.
25 czerwca nadciągnął Custer, który podzielił swoje siły na cztery części. Batalion majora Marcusa Reno (175 ludzi) miał uderzyć na obóz Indian od południa. Batalion dowodzony bezpośrednio przez Custera (225 ludzi) miał zaatakować nieco później z przeciwnej strony. Trzecią grupę stanowił batalion pod komendą kapitana Fredericka Benteena (125 ludzi). Wzmocniona kompania kapitana McDougalla (135 ludzi) stanowiła rezerwę i ochronę taboru jucznych mułów.
Atak majora Reno
Rankiem 25 czerwca na południowy skraj obozu uderzył - po przejściu Little Bighorn - Reno, który otrzymał od Custera rozkaz do wcześniejszego ataku. Wojownicy indiańscy zażarcie bronili namiotów i oskrzydlili kawalerzystów. Z lewej strony, gdzie znajdowali się zwiadowcy z plemienia Arikara przypuszczono najsilniejszy szturm. Dakotowie rozproszyli Arikarów, po czym uderzyli na żołnierzy majora. Od kuli wroga zginął Krwawy Nóż, Arikara, ulubieniec Custera, znajdujący się u boku majora Reno.
Kawalerzyści i zwiadowcy byli spychani w kierunku rzeki, gdzie podczas przeprawy kilkunastu zginęło od kul i strzał Dakotów. Oddział majora Reno został rozproszony, tracąc w panicznym odwrocie niemal połowę ludzi w zabitych i rannych. Wkrótce nadciągnął Benteen ze swoim oddziałem i McDougall z taborami, widząc jednak co się stało, dołączyli do resztek oddziału Reno i wspólnie okopali się na jednym z nadrzecznych wzgórz. Kilku oficerów z oddziału Benteena (w tym kapitanowie Weir i Godfrey), słysząc odgłosy bitwy nadchodzące z północy, próbowało przedostać się do Custera, ale nie mogli się do niego przebić.
Szarża Custera
Około południa Custer, nieświadomy klęski Reno, zostawił na szczycie jednego z wzgórz kompanie kpt. Keogha, a sam ruszył na czele dwóch kompanii Yatesa w dół płytkiego wąwozu "Medicine Trail Coolee" z zamiarem przeprowadzenia szarży na obóz od północy. Ukryci w zaroślach nad rzeką wojownicy powitali go salwami ognia, w wyniku czego kilku ludzi spadło z koni, a jednego rannego (wg niezbyt precyzyjnych przekazów indiańskich długowłosego blondyna; mógł nim być Custer) uniesiono w górę mniej stromego wąwozu. Dopiero wówczas konni Indianie ruszyli w pościg. Część ludzi Yatesa zsiadła z koni, by łatwiej ostrzeliwać zbliżających się Indian Galla, ale oszalałe ze strachu konie uniemożliwiały jednoczesne trzymanie ich na wodzy i strzelanie. Ci zapewne zginęli jako pierwsi.
Custer, lub inny dowodzący oficer (jeśli owym rannym w wąwozie był Custer), rozkazał swoim ludziom się wycofać. Zajęli oni pozycje obronne na skrajnie północnym z trzech okolicznych wzgórz i przygotowali się do obrony. Przeważający liczebnie i siłą ognia Indianie atakowali po kolei wzgórze po wzgórzu (pozycje Keogha i Cahouna). Wojownicy z winchesterami podchodzili blisko pozycji wroga i miażdżyli go ogniem karabinowym. Konni Indianie szarżowali na wzgórza, a łucznicy wysyłali swe pociski stromym torem rażąc i ludzi i konie. Ostatnie broniło się wzgórze Custera, które nie miało już szans, ponieważ od tyłu zaatakowały je oddziały Dakotów pod dowództwem wodzów Szalonego Konia i Deszczu w Twarz. Szturm wzgórza Custera nie trwał długo. Nikt - łącznie z Custerem - nie przeżył, zginęli wszyscy spośród około 225 kawalerzystów.
Stojący w oddali ludzie Benteena, Reno i McDougalla widzieli tumany kurzu, słyszeli strzelaninę, ale sami atakowani nie mogli przyjść towarzyszom z pomocą. Ta ostatnia bitwa trwała do zmroku. O losie Custera i jego ludzi nie wiedziano praktycznie nic. Oficerowie twierdzili później, iż byli przekonani, że pobił Indian i ruszył za nimi w pogoń. Następnego dnia, gdy dojrzeli z oddali, że Indianie uchodzą, a od północy nadciąga kolumna wojska, byli pewni że to Custer. Posłani na spotkanie łącznicy stwierdzili jednak, że to kolumna generała Crooka.
Koniec bitwy
Grupa Johna Gibbona, wraz z gen. Terrym nadciągnęła na pole bitwy dwa dni później. Indianie zlikwidowali obóz i wycofali się na południowy zachód, w stronę pasma górskiego Bighorn. Wysłani dla rozpoznania szczytami wzgórz indiańscy zwiadowcy przynieśli odpowiedź. Dopiero wtedy na polu bitwy znaleziono martwych żołnierzy Custera i kilka ciężko rannych koni, które zostały dobite. Ocalał tylko jeden żywy, siedmiokrotnie ranny koń kapitana Keogha, Komancz, który po wyleczeniu z ran brał udział w paradach wojskowych.
Zwłoki zabitych żołnierzy leżały na niewielkim odcinku terenu opadającego ku rzece tak, jakby szukali ocalenia w ucieczce. Kilka ciał znaleziono w znacznej odległości od innych, co wskazywałoby na to, że części uchodzących żołnierzy udało się dotrzeć dalej niż innym. Ciało Custera - nagie, ale nieokaleczone - leżało w pozycji, jaką jego podwładni zapamiętali z chwil drzemki podczas przemarszu, z rękoma skrzyżowanymi na piersiach. Śmierć spowodowały dwie rany - jedna blisko serca, druga w skroni. Pytanie, na które do dziś nie ma odpowiedzi, dotyczy momentu, w którym zginął.
Ogółem straty po stronie amerykańskiej w bitwie nad Little Bighorn (a właściwie w dwóch toczonych oddzielnie bitwach) wyniosły około 265 zabitych i ponad 50 rannych. Indianie stracili prawdopodobnie około 100 ludzi.
W ślad za Indianami ruszył generał Crook, a jego pościg przeszedł do historii jako Horsemeat March.
Konsekwencje bitwy
W efekcie klęski w Stanach Zjednoczonych powstała antyindiańska histeria. Po kolejnych wyprawach wojsk amerykańskich Dakotowie zostali pokonani i zmuszeni do osiedlenia się w rezerwatach. Siedzący Byk, który początkowo musiał uciekać do Kanady, został skłoniony do powrotu do USA, występował przez pewien czas w rewii Buffalo Billa, a 15 grudnia 1890 r. został zabity podczas próby aresztowania go w rezerwacie Standing Rock przez indiańskich policjantów w rządowej służbie.
