DeletedUser
Gość
Gość
Szabla (ang. sabre, ros. sablja, niem. säbel, fr. sabre, weg. szablya – wym. so'bjo) – długa sieczna broń biała. Wyróżnia się jednosieczną, wygiętą głownią. Klinga szabli może być w części sztychowej poszerzona, czyli mieć ukształtowane tzw. pióro, zaczynające się zazwyczaj wyraźnym uskokiem na tylcu głowni (tzw. młotkiem), rzadziej – poszerzające się płynnie, bez uskoku. W niektórych egzemplarzach tylec pióra może być ostrzony (mówimy wówczas o szabli z piórem dwusiecznym). Przeznaczona do zadawania cięć i sztychów (pchnięć). Szabla jest wyraźnie różna od miecza (miecz ma prostą, obosieczną klingę).
Ostateczne pochodzenie wyrazu, a wraz z nim i samego przedmiotu, było wielokrotnie dyskutowane. Najnowszym studium w tym zakresie jest praca Marka Stachowskiego 'The Origin of the European Word for Sabre' (w: Studia Etymologica Cracoviensia 9 [2004], str. 133-141)[1], Praca ta cechuje się połączeniem danych językoznawczych z historycznymi. Autor ostateczne źródło szabli znajduje w Azji, w językach tunguskich, co pozostaje w zgodzie z awarską proweniencją samego przedmiotu w Europie.
Ślady broni siecznej o wygiętej głowni spotykane były już w starożytnej Persji, Egipcie, Asyrii, Chinach – czyli zasadniczo na obszarze Azji Środkowej. Można przypuszczać, że pierwowzory szabli powstały w Chinach, gdzie były odpowiednie warunki – wyspecjalizowani płatnerze i bogate rudy żelaza.
Szabla pojawiła się w Europie w średniowieczu, w czasie wędrówek ludów na początku V wieku. Jednak do powszechnego przyjęcia jej do uzbrojenia doszło stosunkowo późno (mimo przykładów jej skuteczności, np. bitwa pod Legnicą w 1241 r., gdzie Mongołowie pokonali polskie rycerstwo), bo dopiero od XIV wieku na Węgrzech i Rusi Kijowskiej. W Polsce szabla przed XVI wiekiem była używana sporadycznie, częściej jako broń plebejska, niż szlachecka.
Szabla zaczęła zastępować używany w Polsce miecz dopiero od końca XV wieku. Decydującymi czynnikami były:
* zagrożenie ze strony używających (ze znaczną skutecznością) szabel Tatarów i Turków od południowych i wschodnich granic,
* bliższe kontakty z Litwą i Rusią, gdzie szabla stanowiła już znaczący składnik uzbrojenia od XV wieku,
* kontakty polsko-węgierskie (zwłaszcza po wyborze Ludwika Andegaweńskiego na tron polski), dzięki którym do Polski dotarły duże ilości orientalnego wyposażenia zdobytego podczas wojen z Turkami,
* rozwój broni palnej, wypierający opancerzone, ciężkie, niezbyt mobilne rycerstwo walczące mieczami na rzecz lekkich, zwrotnych formacji jazdy wzorowanych na wschodnich najeźdźcach
* zmiany w europejskiej sztuce wojennej, coraz częściej angażującej oprócz rycerstwa także formacje pieszych i konnych najemników, posługujących się odmiennymi od rycerstwa typami broni.
Osobną sprawą był coraz bardziej nasilający się wpływ kultury orientalnej na szlachecką sztukę, obyczajowość i ideologię. Na dworach szlacheckich pojawiły się wschodnie kobierce, uzbrojenie ochronne, łuki z sajdakami – i szable, często zdobyczne, tureckie lub perskie. Kult szabli jako jedynej broni godnej polskiego szlachcica stał się na tyle silny, że aż do XIX wieku szabla była uważana za symbol sarmatyzmu, tradycji i starożytnego pochodzenia szlachty polskiej.
Floret w szermierce sportowej, różni się od broni używanej w latach 50 XVI wieku.
Jest bezpieczny, zakończony przyciskiem (tzw. puntą) i gdy się go wciśnie to wyda sygnał na aparacie. Gdy trafi się w kamizelkę elektryczną (którą ma się na sobie) to na aparacie zapali się światło kolorowe (czerwone lub zielone, zależy pod który się podepniemy), lecz gdy w tzw. pole nieważne (czyli po za obrębem kamizelki) to zapali się światło białe.
Punta jest zakończeniem długiej klingi. Klinga dzieli się na: ostrze oraz płaz. Wykonana jest z metalu.
Na początku klingi jest zamieszczona garda (częściej używany w środowisku zawodników kosz) która chroni nam dłoń przed mocniejszym uderzeniem. Jest bardzo wytrzymała, okrągła i wykonana z metalu.
Do gardy przymocowany jest uchwyt który trzymamy w ręku. Uchwyt ma różne kształty: francuski (długa, prosta rączka pokryta gumą), belgijski (krótka rączka, wyrobiona do kształtu ręki (najczęściej używana)) oraz włoska (dziś już nie używana, długa i prosta rączka, starsza wersja francuskiej) z dwoma bolcami).
Broń na ogół mierzy sobie 110 cm. Istnieją różne długości floretu: 0, 2, 5 (5- to właśnie 110 cm.)
Cały floret jest pod elektrycznością. Przez klingę przechodzi przewód elektryczny. Przeprowadzony jest przez kosz i z niego wychodzi gniazdko w które wpinamy nasze kable szermiercze (element stroju szermierczego). Drugi koniec kabla szermierczego przypinamy do tzw. wędki (łączy aparat z przewodem zawodnika) i gdy to zrobimy możemy zacząć walczyć.
Historia [edytuj]
Historycznie w Europie zachodniej floret był jedyną bronią kolną używaną na salach szermierczych mimo, że pojedynkowano się powszechnie na szpady. Z powodu odmienności w polu trafienia i zasadach walki dochodziło do sytuacji, w których doświadczeni szermierze ginęli w pojedynku na szpady ze znacznie słabszymi przeciwnikami. Dopiero koniec XIX wieku przyniósł wprowadzenie szpad do francuskich sal szermierczych i rozdzielenie nauczania szpady i floretu. Aktualnie floret obok szpady i szabli sportowej jest jedną z poddyscyplin szermierki olimpijskiej.
Ostateczne pochodzenie wyrazu, a wraz z nim i samego przedmiotu, było wielokrotnie dyskutowane. Najnowszym studium w tym zakresie jest praca Marka Stachowskiego 'The Origin of the European Word for Sabre' (w: Studia Etymologica Cracoviensia 9 [2004], str. 133-141)[1], Praca ta cechuje się połączeniem danych językoznawczych z historycznymi. Autor ostateczne źródło szabli znajduje w Azji, w językach tunguskich, co pozostaje w zgodzie z awarską proweniencją samego przedmiotu w Europie.
Ślady broni siecznej o wygiętej głowni spotykane były już w starożytnej Persji, Egipcie, Asyrii, Chinach – czyli zasadniczo na obszarze Azji Środkowej. Można przypuszczać, że pierwowzory szabli powstały w Chinach, gdzie były odpowiednie warunki – wyspecjalizowani płatnerze i bogate rudy żelaza.
Szabla pojawiła się w Europie w średniowieczu, w czasie wędrówek ludów na początku V wieku. Jednak do powszechnego przyjęcia jej do uzbrojenia doszło stosunkowo późno (mimo przykładów jej skuteczności, np. bitwa pod Legnicą w 1241 r., gdzie Mongołowie pokonali polskie rycerstwo), bo dopiero od XIV wieku na Węgrzech i Rusi Kijowskiej. W Polsce szabla przed XVI wiekiem była używana sporadycznie, częściej jako broń plebejska, niż szlachecka.
Szabla zaczęła zastępować używany w Polsce miecz dopiero od końca XV wieku. Decydującymi czynnikami były:
* zagrożenie ze strony używających (ze znaczną skutecznością) szabel Tatarów i Turków od południowych i wschodnich granic,
* bliższe kontakty z Litwą i Rusią, gdzie szabla stanowiła już znaczący składnik uzbrojenia od XV wieku,
* kontakty polsko-węgierskie (zwłaszcza po wyborze Ludwika Andegaweńskiego na tron polski), dzięki którym do Polski dotarły duże ilości orientalnego wyposażenia zdobytego podczas wojen z Turkami,
* rozwój broni palnej, wypierający opancerzone, ciężkie, niezbyt mobilne rycerstwo walczące mieczami na rzecz lekkich, zwrotnych formacji jazdy wzorowanych na wschodnich najeźdźcach
* zmiany w europejskiej sztuce wojennej, coraz częściej angażującej oprócz rycerstwa także formacje pieszych i konnych najemników, posługujących się odmiennymi od rycerstwa typami broni.
Osobną sprawą był coraz bardziej nasilający się wpływ kultury orientalnej na szlachecką sztukę, obyczajowość i ideologię. Na dworach szlacheckich pojawiły się wschodnie kobierce, uzbrojenie ochronne, łuki z sajdakami – i szable, często zdobyczne, tureckie lub perskie. Kult szabli jako jedynej broni godnej polskiego szlachcica stał się na tyle silny, że aż do XIX wieku szabla była uważana za symbol sarmatyzmu, tradycji i starożytnego pochodzenia szlachty polskiej.
Floret w szermierce sportowej, różni się od broni używanej w latach 50 XVI wieku.
Jest bezpieczny, zakończony przyciskiem (tzw. puntą) i gdy się go wciśnie to wyda sygnał na aparacie. Gdy trafi się w kamizelkę elektryczną (którą ma się na sobie) to na aparacie zapali się światło kolorowe (czerwone lub zielone, zależy pod który się podepniemy), lecz gdy w tzw. pole nieważne (czyli po za obrębem kamizelki) to zapali się światło białe.
Punta jest zakończeniem długiej klingi. Klinga dzieli się na: ostrze oraz płaz. Wykonana jest z metalu.
Na początku klingi jest zamieszczona garda (częściej używany w środowisku zawodników kosz) która chroni nam dłoń przed mocniejszym uderzeniem. Jest bardzo wytrzymała, okrągła i wykonana z metalu.
Do gardy przymocowany jest uchwyt który trzymamy w ręku. Uchwyt ma różne kształty: francuski (długa, prosta rączka pokryta gumą), belgijski (krótka rączka, wyrobiona do kształtu ręki (najczęściej używana)) oraz włoska (dziś już nie używana, długa i prosta rączka, starsza wersja francuskiej) z dwoma bolcami).
Broń na ogół mierzy sobie 110 cm. Istnieją różne długości floretu: 0, 2, 5 (5- to właśnie 110 cm.)
Cały floret jest pod elektrycznością. Przez klingę przechodzi przewód elektryczny. Przeprowadzony jest przez kosz i z niego wychodzi gniazdko w które wpinamy nasze kable szermiercze (element stroju szermierczego). Drugi koniec kabla szermierczego przypinamy do tzw. wędki (łączy aparat z przewodem zawodnika) i gdy to zrobimy możemy zacząć walczyć.
Historia [edytuj]
Historycznie w Europie zachodniej floret był jedyną bronią kolną używaną na salach szermierczych mimo, że pojedynkowano się powszechnie na szpady. Z powodu odmienności w polu trafienia i zasadach walki dochodziło do sytuacji, w których doświadczeni szermierze ginęli w pojedynku na szpady ze znacznie słabszymi przeciwnikami. Dopiero koniec XIX wieku przyniósł wprowadzenie szpad do francuskich sal szermierczych i rozdzielenie nauczania szpady i floretu. Aktualnie floret obok szpady i szabli sportowej jest jedną z poddyscyplin szermierki olimpijskiej.
